Bà Nguyễn Thị Minh - tiến sĩ nông nghiệp ở Phú Xuyên (Hà Nội), cho biết: “Không thể nhận biết được thịt lợn sạch hay thịt lợn có chứa thuốc tăng trọng và kháng sinh  ở ngoài chợ, vì để có lợn sạch  thì từ khâu nuôi đến khâu mổ thịt và bán đều phải theo quy trình do các cơ quan chức năng ban hành. Hiện nay, NTD vẫn mua thịt về ăn mà không biết được mình có mua phải lợn “bẩn” hay không?".

Thuốc kích thích tăng trưởng cho lợn: Có cầu là có cung 

Trong vai người đi mua thuốc kích thích tăng trưởng cho lợn, chúng tôi có mặt tại dãy hàng bán thuốc thú y trên phố Trường Chinh, Hà Nội. 

Tuy nhiên, khi biết chúng tôi muốn mua thuốc kích thích tăng trưởng của Trung Quốc để nuôi heo, chị chủ cửa hàng số 61 Trường Chinh lập tức chối đây đẩy: “Nhà nước hiện cấm bán thuốc này, nhiều cửa hàng bị phạt vì bán loại thuốc đó nên giờ chị không có hàng đâu. Nhà nước mà biết thì bắt chết”. Song chị cũng mời chào chúng tôi mua gói thuốc bột B-Complex. Theo thông tin trên bao bì, thuốc này có tác dụng “phòng và chữa các bệnh thiếu vitamin nhóm B, trợ lực, kích thích sinh trưởng, ăn nhiều, trăng trọng nhanh”. 

Theo hướng dẫn, B-Complex được pha với nước khi sử dụng. Mỗi gói 100 gr, dùng cho 100 lần. 1g thuốc này pha với 3 lít nước cho uống hoặc trộn với 1kg thức ăn hỗn hợp sẽ giúp lợn ăn nhiều, tăng trọng nhanh. Giá bán 8.000 đồng/gói. Loại thuốc B-Complex được nhiều quầy bán thuốc thú y bán với giá cả chênh lệch dao động từ 2.500 đồng – 3.000 đồng/gói tùy hãng sản xuất. 

Tiếp tục đến cửa hàng thuốc thú y Vân Thủy số 78 Trường Chinh (ĐT: 38696xxx), khi hỏi mua loại thuoc thu y kích thích tăng trưởng Trung Quốc, chúng tôi cũng được chị bán hàng cho biết không bán. Nói là thế, nhưng khi thấy chúng tôi tỏ ra tha thiết muốn mua, chị vẫn mời chào: “Nếu em mua thì đặt, chị hỏi cho, có thuốc đấy. Nhiều loại lắm, 150.000 đồng/gói 1kg, cũng có loại giá 300.000 đồng/kg. Dùng thuốc này lợn tăng trọng rất nhanh, lại có thể sử dụng cho nhiều con lợn”. 

Hôm sau, chúng tôi liên lạc lại cửa hàng 78 Trường Chinh, vừa nghe hỏi về thuốc kích thích tăng trưởng Trung Quốc dùng cho lợn, đầu dây bên kia đã hỏi vồ vập: “Chị Thoa đấy à?”, phải chăng người tên Thoa là khách hàng quen thuộc mua loại thuốc kích thích tăng trưởng cho lợn ở cửa hàng này? 

Theo người bán hàng tại quầy thuốc Vân Thủy, hiện chị ta đã có sẵn thuoc thu y kích thích tăng trưởng Trung Quốc: “Chị có mấy loại em ạ, loại màu xanh lè trông như sunfat đồng được đóng gói ni-lon giá 120.000 đồng/gói 1kg có đề là tăng trọng Trung Quốc. Loại thuốc có bao bì màu xanh lá cây giá gần 200.000 đồng/kg. Gói thuốc có vỏ màu bạc giá 200.000 đồng/gói dùng cho 4 tấn thức ăn”. 

Chị bán hàng cho biết, mua thuốc này để vỗ vào tháng cuối trước khi xuất chuồng, tầm bắt đầu tích mỡ. Lợn nhỏ không dùng thuốc này vì còn phải phát triển xương đầy đủ. 

Cũng theo thông tin từ người bán hàng, khi dùng thuốc kích thích tăng trưởng, lợn sẽ tăng 25kg/tháng. “Chị thấy năm ngoái mọi người mua dùng nhiều chứ năm nay không có ai mua mấy”, chị này cho biết. Khi chúng tôi hỏi thời hạn sử dụng của thuốc và đề nghị giảm giá bán để lấy hàng, chị ta rào đón: “Có hàng mới luôn, giá cả tùy thuộc vào lấy nhiều hay ít mới biết được”. 

Tại quầy thuốc thú y số 10 trên đường Trường Chinh, bà chủ tên Dinh (ĐT: 667367xx) đon đả mời khi chúng tôi bước vào. Vừa hỏi thuốc tăng trưởng cho lợn, bà giới thiệu ngay cho chúng tôi nào là B-Complex, men vi sinh cho lợn ăn khỏe… 

Song, chúng tôi từ chối với lý do những thuốc trên chỉ bổ sung dưỡng chất, lợn sẽ không tăng trọng mạnh và ngỏ ý muốn mua thuốc tăng trưởng mạnh hơn được nhập lậu từ Trung Quốc. Bà Dinh lôi tuột tôi vào phía trong và mở gói ni-lon màu đen ra cho tôi xem. Bà chỉ túi gói thuốc có vỏ màu xanh lá cây toàn chữ Trung Quốc và nói: “Gói này giá 250.000 đồng, trước cô bán là 400.000 đồng cơ, gói màu trắng bạc giá 150.000 đồng, giá trước đó là 200 – 300.000 đồng”. 

Nhìn về cảm quan, hai gói thuốc này chắc đã để lâu, có gói bị thủng, gói thì trông cáu bẩn. Chúng tôi hỏi cách sử dụng, bà chủ ngập ngừng: “Cháu hỏi người biết tiếng Trung Quốc đọc cho, cái này tăng trọng khiếp lắm, hôm trước có người mua rồi. Họ cho ăn quen rồi, cứ thế mà họ lấy nên chả hỏi. Liều lượng thì cho mỗi bữa một ít, rồi một tháng cân lên tăng bao nhiêu là biết ngay”. 

Tôi phân vân: “Nếu cho quá liều, lợn chết thì sao?”, bà Dinh khẳng định chắc nịch: "Không làm sao đâu. Có đứa mua dùng nói lợn tăng 35 – 40 kg/tháng đấy”. 

Còn tại cửa hàng bán thuốc thú y trên phố Thú Y, Hoài Đức, (Hà Nội), chủ cửa hàng cho biết: "Cửa hàng tôi không dám bán thuốc kích thích tăng trưởng Trung Quốc vì hiện nay, thuốc này bị cấm gắt gao. Tôi chỉ có cám tăng trọng dành cho lợn". 

Sau cuộc khảo sát, chúng tôi mang những nghi vấn về thuốc tăng trọng xuất xứ Trung Quốc không có nhãn mắc tham khảo ý kiến ông Nguyễn Huy Đăng, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) Hà Nội. Ông Đăng cho biết: "Thuốc bột B – Complex chỉ là vitamin tổng hợp nhằm bổ sung vitamin cho lợn. Những vitamin này khác với hóa chất hay hormon tăng trưởng. 

Còn loại thuốc kích thích tăng trưởng Trung Quốc không có nhãn mác được nhập lậu có thể chứa hóa chất hay hormon tăng trưởng. Người nuôi hám lợi nên dùng. Thuốc này khiến lợn tăng trọng bằng cách tích nước chứ không phải tăng chất lượng thịt do đó thịt lợn không được đảm bảo. Để có lợn sạch thì cần phải cả một quy trình sạch từ khâu nuôi đến, giết mổ, vận chuyển, bảo quản…".

Lợn “ăn” kháng sinh để tăng trọng là chuyện thường?!

Bên cạnh việc sử dụng các loại vitamin tổng hợp, cá biệt là dùng thuốc kích thích tăng trưởng không rõ nguồn gốc nhằm "vỗ béo" đàn lợn nhanh chóng, qua khảo sát tại một số  trang trại chăn nuôi  lợn trên địa bàn Hà Nội, phóng viên được biết, nhiều trang trại đã sử dụng thuốc kháng sinh trộn vào thức ăn cho lợn như một loại thuốc hỗ trợ tăng trọng mà không theo bất kỳ hướng dẫn nào. Tất cả đều xuất phát từ kinh nghiệm của người nuôi.

Ông L., chủ một trang trại nuôi lợn tại xã Đức Thượng (Hoài Đức, Hà Nội), cho biết, ông không dùng thuốc kích thích tăng trưởng. Tuy nhiên, ông thừa nhận có dùng thuốc kháng sinh cho lợn. Trại lợn của ông L. gồm 30 lợn nái và hơn trăm con lợn nuôi lấy thịt. “Giờ cái gì cũng có (kháng sinh – pv) tiêm, uống, trộn... Ví dụ thời tiết thay đổi thế này, tôi trộn kháng sinh Tylosin tartrate  vào cám để dự phòng, khi trộn ít thuốc kháng sinh thì nó cũng tăng trọng”, ông L. nói. 

Khi chúng tôi thắc mắc nếu trộn kháng sinh cho lợn ăn, có mùi thuốc trong thức ăn lợn có ăn cám không, ông L. cười nói: “Có vị thuốc nó vẫn ăn vì quen rồi”. 

Chị Y., chủ trại lợn cũng tại xã Đức Thượng (hiện đang nuôi 40 lợn nái, vài trăm con lợn lấy thịt) cũng truyền đạt kinh nghiệm: “Khi lợn mới đẻ dưới 3 ngày thì tiêm sắt để hồng da, 7 – 8 ngày thì tiêm mũi phòng suyễn, 22 ngày thì tách đàn và hơn 1 tháng thì tiêm dịch tả. Không may bị bệnh như ho thì tiêm kháng sinh”. 

Theo bác sĩ thú y Nguyễn Quý Văn, trú tại Đức Thượng, Hoài Đức, Hà Nội: trong chăn nuôi, kháng sinh như peniciline, tetaciline, tylosin... được dùng để chữa bệnh, phòng bệnh là cần thiết nhưng cũng có người sử dụng kháng sinh như một chất kích thích tăng trưởng theo con đường bổ sung vào thức ăn. Nếu dùng kháng sinh đúng hướng dẫn trên bao bì và có thời gian cách ly với từng loại thuốc thì an toàn cho người ăn thịt  lợn. Nhưng thực tế, cũng có trường hợp tôi được biết, đến tận ngày xuất chuồng, người nuôi vẫn cho lợn ăn thức ăn trộn kháng sinh đến tận ngày mổ. 

Nuôi lợn lấy thịt có lợi nhuận, nhưng theo ông L.: “Lợn xuất chuồng hiện giá là 32.000 đồng/kg. Giờ nuôi lợn nguy hiểm lắm vì dịch tai xanh là mất trắng. Một con lợn nuôi từ lúc mới để đến xuất chuồng khoảng 5 tháng đạt 1 tạ. Lợn hiện nay được cho ăn cám tổng hợp ngày ăn 2 lần, bình quân tăng 20 kg/tháng". 

Còn chị Y. chia sẻ: “Lợn mẹ nếu gầy tôi cho ăn 2kg cám hỗn hợp/ngày, con béo thì ăn bớt đi chứ nếu cho ăn 5kg một bữa cũng hết. Nuôi lợn tăng 25 – 30 kg/tháng là đã lãi lắm rồi”. 

Theo ông L., tại trang trại của ông, nuôi 1 con lợn để đạt 1 tạ mất 5 tháng trong khi chị Yên nuôi chỉ mất 4 tháng -  đây có thể nói là những con số "không tưởng" với những người chăn nuôi lợn theo mô hình gia đình cách đây vài năm.