1. Nguyên nhân:

Bệnh do vi khuẩn Pasteurella multocida, thường xảy ra ở gà từ 3 tháng tuổi trở lên, hiện nay tuổi mắc bệnh thường sớm hơn ở đồng bằng sông Cửu Long. Tất cả các loài gia cầm đều cảm thụ bệnh. Bệnh lây lan qua đường tiêu hóa, hô hấp, vết thương ngoài da, tiếp xúc với gia cầm bệnh.
Vi khuẩn gây bệnh dễ bị diệt bởi thuốc sát trùng, ánh nắng và nhiệt độ cao. Tuy nhiên, chúng có thể tồn tại hàng tháng trong xác gia cầm chết nên cần chú ý xử lý xác gia cầm chết trong thời gian bệnh bộc phát.

2. Triệu chứng:

- Bệnh thường xảy ra ở đàn gà đang đẻ. Thời gian nung bệnh 1- 2 ngày, có thể kéo dài 4 – 9 ngày.

- Thể quá cấp: diễn biến nhanh, khó quan sát kịp triệu chứng, chỉ thấy con vật ủ rũ cao độ. Sau đó 1-2 giờ gà chết.

- Thể cấp tính: đây là thể bệnh phổ biến, con vật sốt cao 42 – 43°C, ủ rũ, bỏ ăn, xù lông, đi chậm, từ mũi, miệng chảy ra chất nhớt, có bọt lẫn máu. Tiêu chảy phân màu nâu. Thở khó, mào và yếm tím bầm.

- Thể mãn tính: à gầy còm, mào và tích sưng, thuỷ thủng, hoại tử. Viêm khớp mãn tính ở đầu gối, viêm phúc mạc mãn tính , ngẹo cổ.

3. Bệnh tích:

- Thể quá cấp: bệnh tích không điển hình chỉ thấy xuất huyết và tụ huyết ở xoang và các phủ tạng.
- Thể cấp tính: tụ huyết và xuất huyết ở các tổ chức liên kết dưới da và các cơ quan phủ tạng. Bụng chứa nhiều dịch tiết
- Thể mãn tính: viêm hoại tử mãn tính đường hô hấp và gan. Viêm phúc mạc mãn tính. Ống dẫn trứng sưng màu vàng nhạt, chứa dịch xuất có Fibrin. Viêm khớp, khớp sưng to chứa nhiều dịch màu xám đục.

4. Phòng bệnh:

- Tiêm phòng bằng vaccine tụ huyết trùng gia cầm cho gà 2 tháng tuổi hoặc vaccine INACTI/VAC-FC3 0,5ml/con cho gà khi 45 ngày tuổi, lặp lại lần hai cho gà trên 3 tháng tuổi. Đây là loại vaccine chết dạng nhũ dầu tạo miễn nhiễm cao, nhưng nên lưu ý khi chủng ngừa chỉ chủng dưới da cổ. Nếu chủng vào bắp thịt cổ sẽ tạo nốt sưng nơi chỗ tiêm làm giảm giá trị quày thịt, còn chủng vào cổ gần đầu sẽ làm sưng đầu.
- Khi bệnh tụ huyết trùng gia cầm xảy ra , nên phân lập vi khuẩn để biết được type huyết thanh của chúng mà chọn vaccine phòng bệnh hữu hiệu.
- Việc sử dụng kháng sinh và Sun- Enro 20 định kỳ trong khẩu phần ăn hàng ngày cũng có tác dụng hạn chế bệnh tụ huyết trùng.

5. Điều trị:

- Dùng Sun- Colimox hoà nước cho uống 1g/ 10 kg TT.

- Dùng Sun- Men sống Thái Dương hoà nước cho uống 1g/ 5 kg TT.

- Dùng Sun- Provit hoà nước cho uống 1g/10 kg TT, giúp vật nuôi mau khoẻ, nhanh ăn trở lại, rút ngắn liệu trình điều trị.